Hata Yönetimi ve Asenkron Programlama

Bugün iki önemli konuyu öğrendim: Hata yönetimi (Try-Catch) ve asenkron işlemler (Async-Await). İkisi de gerçek uygulamalarda çok kritik konular.

Canlı Demo: Try-Catch ve Async-Await

Hata yönetimi ve asenkron programlamayı interaktif olarak öğrenin:

Try-Catch - Hataları Yakalamak

Programlarımız her zaman kusursuz çalışmıyor. Kullanıcı yanlış bir şey girebilir, internet bağlantısı kopabilir, dosya bulunamayabilir. İşte Try-Catch tam da bu durumlar için.

İlk Karşılaştığım Problem

Kullanıcıdan sayı istiyorum ama kullanıcı harf giriyor. Program çöküyor:

import 'dart:io';

void main() {
  print("Bir sayı girin:");
  String girdi = stdin.readLineSync()!;
  int sayi = int.parse(girdi); // Eğer harf girerse HATA!
  print("Girdiğiniz sayı: $sayi");
}

Kullanıcı "abc" yazarsa program patlar. Çözüm? Try-Catch!

Try-Catch ile Güvenli Hale Getirme

import 'dart:io';

void main() {
  print("Bir sayı girin:");
  
  try {
    String girdi = stdin.readLineSync()!;
    int sayi = int.parse(girdi);
    print("Girdiğiniz sayı: $sayi");
  } catch (e) {
    print("Hata! Lütfen geçerli bir sayı girin.");
    print("Hata detayı: $e");
  }
}

Şimdi kullanıcı ne yazarsa yazsın program çökmüyor. Hata olursa catch bloğu çalışıyor.

Sürekli Sayı İsteyen Program

Ben bunu bir adım ileri götürdüm. Kullanıcı doğru sayı girene kadar tekrar tekrar sor:

import 'dart:io';

void main() {
  int sayi;
  
  while (true) {
    try {
      print("Bir sayı girin:");
      sayi = int.parse(stdin.readLineSync()!);
      break; // Başarılıysa döngüden çık
    } catch (e) {
      print("Lütfen geçerli bir sayı giriniz!");
    }
  }
  
  print("Tebrikler! Girdiğiniz sayı: $sayi");
}

Bu kod kullanıcı doğru sayı girene kadar devam ediyor. Çok kullanışlı!

Finally Bloğu

Bazen hata olsa da olmasa da çalışmasını istediğiniz kod olabilir:

try {
  // Riskli işlem
  int sonuc = 10 ~/ 0; // Sıfıra bölme hatası
} catch (e) {
  print("Hata oluştu: $e");
} finally {
  print("Bu her zaman çalışır");
}

finally bloğu ne olursa olsun çalışır. Genelde dosya kapatma, bağlantı kesme gibi işler için kullanılır.

Asenkron İşlemler - Async ve Await

Asenkron programlama konusu beni başta çok zorladı. Ama şöyle anladım: Bazı işlemler zaman alıyor (internet'ten veri çekme, dosya okuma vb.) ve bu işlemleri beklerken programın donmasını istemiyoruz.

Senkron vs Asenkron

Senkron (Normal):

İşlem 1 başla → İşlem 1 bitir → İşlem 2 başla → İşlem 2 bitir

Asenkron:

İşlem 1 başla → İşlem 2 başla → İşlem 1 bitir → İşlem 2 bitir

Yani bir şey beklerken diğer şeyleri de yapabiliyorsunuz.

Future, Async, Await - Üçlü Kavram

Bu üç kelime hep birlikte kullanılıyor:

Future: Gelecekte tamamlanacak bir işlem
async: Fonksiyonun asenkron olduğunu belirtir
await: İşlem bitene kadar bekle

İlk Async Örneğim

Future<void> main() async {
  print("Veri bekleniyor...");
  
  String veri = await veritabanindanVeriAl();
  
  print("Veri alındı: $veri");
}

Future<String> veritabanindanVeriAl() async {
  // 3 saniye bekle (veritabanını simüle ediyoruz)
  await Future.delayed(Duration(seconds: 3));
  return "Kullanıcı verileri";
}

Bu kod şöyle çalışıyor:

"Veri bekleniyor..." yazdır
veritabanindanVeriAl() fonksiyonunu çağır ve bekle (3 saniye)
Veri gelince "Veri alındı: ..." yazdır

Await Kullanmazsak Ne Olur?

Future<void> main() async {
  print("Veri bekleniyor...");
  
  String veri = veritabanindanVeriAl(); // HATA!
  
  print("Veri alındı: $veri");
}

Bu çalışmaz çünkü veritabanindanVeriAl() hemen değer döndürmüyor, bir Future döndürüyor. await kullanmadan Future'ı String'e çeviremezsiniz.

Daha Gerçekçi Bir Örnek

Future<void> main() async {
  print("1. Veri bekleniyor...");
  var veri = await veritabanindanVeriAl();
  print("2. Veri alınıyor: $veri");
}

Future<String> veritabanindanVeriAl() async {
  // Her saniye yükleme durumunu göster
  for (var i = 1; i <= 5; i++) {
    await Future.delayed(
      Duration(seconds: 1),
      () => print("Yükleniyor... %${i * 20}")
    );
  }
  
  return "Veritabanı kümesi";
}

Çıktı:

1. Veri bekleniyor...
Yükleniyor... %20
Yükleniyor... %40
Yükleniyor... %60
Yükleniyor... %80
Yükleniyor... %100
2. Veri alınıyor: Veritabanı kümesi

Try-Catch ile Async Kullanımı

Asenkron işlemlerde de hata olabilir (internet kesildi, timeout vb.):

Future<void> main() async {
  try {
    print("API'den veri çekiliyor...");
    String veri = await apidenVeriCek();
    print("Veri: $veri");
  } catch (e) {
    print("Hata oluştu: $e");
    print("İnternet bağlantınızı kontrol edin");
  }
}

Future<String> apidenVeriCek() async {
  await Future.delayed(Duration(seconds: 2));
  
  // Hata simülasyonu
  throw Exception("Sunucuya bağlanılamadı!");
  
  // return "API Verisi"; // Normalde bu çalışırdı
}

Flutter'da Kullanım

Flutter'da sürekli async kullanıyoruz. Çünkü:

API'lerden veri çekiyoruz
Veritabanı işlemleri yapıyoruz
Dosya okuyoruz
Kullanıcı girişi bekliyoruz

Flutter'da API Çağrısı Örneği

class VeriSayfasi extends StatefulWidget {
  @override
  _VeriSayfasiState createState() => _VeriSayfasiState();
}

class _VeriSayfasiState extends State<VeriSayfasi> {
  String veri = "Yükleniyor...";
  
  @override
  void initState() {
    super.initState();
    verileriYukle();
  }
  
  Future<void> verileriYukle() async {
    try {
      // API çağrısı yap (örnek)
      await Future.delayed(Duration(seconds: 2));
      
      setState(() {
        veri = "Veriler başarıyla yüklendi!";
      });
    } catch (e) {
      setState(() {
        veri = "Hata: $e";
      });
    }
  }
  
  @override
  Widget build(BuildContext context) {
    return Scaffold(
      body: Center(
        child: Text(veri),
      ),
    );
  }
}

FutureBuilder Widget'ı

Flutter'da Future'ları göstermek için özel bir widget var:

FutureBuilder<String>(
  future: veritabanindanVeriAl(),
  builder: (context, snapshot) {
    if (snapshot.connectionState == ConnectionState.waiting) {
      return CircularProgressIndicator(); // Loading göster
    }
    
    if (snapshot.hasError) {
      return Text("Hata: ${snapshot.error}"); // Hata göster
    }
    
    return Text("Veri: ${snapshot.data}"); // Veri göster
  },
)

Bu widget otomatik olarak loading, hata ve başarı durumlarını yönetiyor. Çok kullanışlı!

Async-Await Kullanırken Dikkat Edilecekler

Öğrendiğim bazı önemli kurallar:

await sadece async fonksiyonlarda kullanılır

// YANLIŞ
void fonksiyon() {
  await birSey(); // HATA!
}

// DOĞRU
Future<void> fonksiyon() async {
  await birSey(); // Tamam
}

async fonksiyon mutlaka Future döndürür

Future<String> veriAl() async {
  return "Veri";
}

Birden fazla await kullanabilirsiniz

Future<void> tumVerileriAl() async {
  String veri1 = await api1denVeriAl();
  String veri2 = await api2denVeriAl();
  String veri3 = await api3denVeriAl();
  
  print("$veri1, $veri2, $veri3");
}

Paralel çalıştırmak için Future.wait

Future<void> parallelVeriler() async {
  // Üçü aynı anda başlar
  var sonuclar = await Future.wait([
    api1denVeriAl(),
    api2denVeriAl(),
    api3denVeriAl(),
  ]);
  
  print(sonuclar); // [veri1, veri2, veri3]
}

Bugün Ne Öğrendim?

Try-Catch ile hataları güvenli şekilde yakalıyoruz
Finally bloğu her durumda çalışır
Async-Await ile asenkron işlemleri yönetiyoruz
Future gelecekte tamamlanacak işlemler için
Flutter'da FutureBuilder çok işe yarıyor

Yarın Flutter'ın UI yapısına (Widget ağacı, Row, Column, Stack) bakacağım. Artık kod tarafını iyi öğrendim, şimdi arayüz zamanı!

Sorularınız mı var?

Kodlamaya devam! 🚀

Dart'ta Hata Yönetimi: Try-Catch ve Asenkron İşlemler